"Dymy nad Birkenau" Seweryna Szmaglewska

"Dymy nad Birkenau" Seweryna Szmaglewska, Wyd. Prószyński i S-ka, Str. 464

"Na ściany, podłogi, cegły padła tu krew i opowiada o ludziach, którzy tu ginęli. Zostali tam, gdzie polała się ich krew. To nic, że ściany później zabielono wapnem. Te ściany są nadal czerwone."

Przeżyła piekło, stanęła twarzą w twarz z diabłem i ocalała, by opowiedzieć nam swoją historię.

Do literatury obozowej każdy z nas musi dorosnąć. Wiem to z własnego doświadczenia. To temat poważny, wymagający skupienia i dużej dawki odwagi, pokory oraz zrozumienia. Długo przechodziłam obojętnie obok tej tematyki, uważałam, że nie jest ona dla mnie do czas, aż sięgnęłam po pierwszy reportaż i później zrozumiałam, że to część mojej historii, którą po prostu muszę poznać. Najbardziej interesują mnie pamiętniki, indywidualne opisy przeżyć tego co się działo i tak trafiłam na autobiografię Seweryny Szmaglewskiej, która w bardzo otwarty i jednocześnie dobitny sposób pokazała mi swoimi oczami jak żyło się w obozie.

Autorka spędziła w obozie dwa i pół roku, przez ten czas przeszła przez niewyobrażalne dla współczesnego człowieka piekło i kiedy opuściła to miejsce powracając do domu od razu zdecydowała się opisać swoje doświadczenia. Podziwiam ją za to, za odwagę z jaką powracała wspomnieniami do tego co przeszła oraz chęć podzielenia się tym z innymi. Nie wiem jak ja zachowałabym się na jej miejscu, mogę tylko gdybać, że pewnie chciałabym o wszystkim zapomnieć. Seweryna jednak nie pozwoliła, by te wydarzenia przeszły w niepamięć i pisząc swoją autobiografię wciąż dociera do nowych odbiorców.

Pierwsze wydanie pojawiło się już pod koniec 1945 roku, więc dziś trzymamy w rękach piękne wznowienie pełne prywatnych listów i obrazków. Seweryna opisuje dzień więźnia, wciąż od nowa ten sam, przerażający i monotonny jednocześnie, ukazuje jak radzono sobie z trudną sytuacją gdy w człowieku tliła się iskierka ludzkiej dobroci, jak wyglądały ówczesne realia pełne brudu i insektów oraz walka z chorobą, która często była przegraną. 

Przyznam, że wyznania autorki poruszyły mnie najmocniej ze wszystkich przeczytanych do tej pory historii z obozów zagłady. trudno było mi otrząsnąć się po lekturze czy przejść do porządku dziennego mając w głowie, że ludzie wtedy tak i my teraz - zupełnie nie zdawali sobie sprawy, że któregoś dnia trafią w sam środek piekła. Autorka pisze poetycko i po ludzku jednocześnie, prosto, z serca, nie rzadko widać że z bólem. Ten styl chwyta za serce i pokazuje jak trudno było przeżyć każdy dzień.

"Dymy nad Birkenau" nie bez powodu nazwane zostało najważniejszym dziełem z literatury obozowej. To mocna, szczera i pełna bólu książka, ale jakże ważna dla nas. Powinna trafić do każdego kto jest na nią gotowy i nieść prawdę o tym jak trudno było odnaleźć człowieka w samym sobie, gdy głód, brud i strach upominały się o uwagę. Przypominam jednak, że to bardzo drastyczna książka, więc przygotujcie się na potężną dawkę emocji.